Dus mensen, minder bewegen stevig aan de chips en flink roken.

Om mee te beginnen ben ik geen arts en geen gezondheidsexpert. Ik ben gewoon net als die andere 17 miljoen Nederlanders wel een onderdeel van de zorgmachine. Door mijn werk ben ik de afgelopen tien, twaalf jaar betrokken bij veel internet zelfmanagement projecten die variëren van stoppen met roken, drinken of afvallen tot werken aan een gezondere levensstijl. Allemaal programma’s waarbij je zelf aan de slag kunt gaan met een hulpprogramma via het internet al dan niet bij gestaan met een offline coach. Deze internet programma’s zijn steeds vaker evidence based. Met andere woorden als je het programma goed afrond dan is het programma gegarandeerd effectief. Mooie innovatieve programma's dat zeker maar vaak is er gewoon geen geld om ze beschikbaar te maken voor een breed publiek. Nieuwe cijfers van het CBS die vandaag uitkwamen wijzen erop dat de helft van de Nederlandse mannen boven de veertig nu al een vorm van overgewicht heeft. Amerika ging ons daarin voor. We zien daarmee een stuwmeer van kosten op ons afkomen. 

Keer op keer verbaas ik me daarbij over het Nederlandse zorgsysteem. De zorgverzekeraars in Nederland lopen verplicht strak aan de leiband van de overheid. Zorgverzekeraars hebben zelf een beperkt speelveld. Hoewel de meningen over ziekte preventie verdeeld zijn is het algemene beeld wel dat een gezondere levensstijl een drukkend effect kan hebben op de ziektekosten. Hoe anders is het nu. Het is goedkoper voor een verzekeraar als we gemiddeld genomen sterven aan een hartaanval zo rond een jaar of zestig. Geen lang leven met een kans op chronische ziektes. Dus mensen niet sporten, minder bewegen stevig aan de chips en flink roken. Financieel pakt dat voor de overheid en de zorgverzekeraars nu het handigst uit. Zorgverzekeraars zijn eigenlijk een soort schadeverzekeraars. Als je teveel eet en je kunt niet meer lopen dan wordt je beloond met een elektrische kar van tienduizend euro en als je rookt word je beloond met een gratis longoperatie. Als je drinkt en je raakt werkeloos ook geen probleem we hebben het geregeld. Nu de zorgverzekeraars financieel knel komen te zitten en de overheid platzak is zijn de werkgevers aan de beurt. Hoewel zij zich op geen enkele manier mogen bemoeien met zaken die zich in de privé sfeer van de werknemer afspelen mogen ze wel betalen voor de kosten die voortvloeien uit een ongezonde levensstijl. Werkgevers zullen steeds meer in actie komen om die kosten te dempen. Met als gevolg dat werknemers met een beetje afwijkend gezondheidsbeeld niet meer aan de slag komen. 

Onderzoek van CZ in 2012 gaf aan dat ongeveer 80 procent van de werknemers openstaat voor programma’s die werken aan vitaliteit. Ongeveer hetzelfde percentage van de werkgevers denk aan initiatieven op dat vlak. Mooie cijfers maar er gebeurt weinig, immers de kosten gaan voor de baat en dat is nu niet handig. Dat gaat steeds meer knellen. Want wat nu als je wel wilt werken aan een gezondere levensstijl, wat is er dan geregeld. Gewoon weinig. Sterker in het huidige systeem ben je een latente kostenpost want met al die gezonddoenerij verleng je misschien wel je levensduur en vergroot je daarmee dus de kans dat je een kostbare chronische ziekte ontwikkelt. Ziektekosten verzekeraars die echt wel willen investeren in hun klanten kunnen weinig doen want aan het eind van het jaar leveren ze een gezondere polishouder af bij de concurrent die drie euro per maand goedkoper is. Dat is door de wet zo geregeld elk jaar hebben we een venster van een paar maanden en dan rouleren honderdduizenden klanten van de ene naar de andere zorgverzekeraar. Een uiterst kostbaar circus dat per definitie helemaal niets oplevert. Dat zal moeten veranderen. De kosten van de zorg vormen immers nu al een steeds belangrijker gedeelte van de maandlasten. 

Het systeem moet worden aangepast. We hoeven echt geen radicale veranderingen door te voeren een beetje belonen voor goed gedrag zou misschien al helpen. Die beloning is ook helemaal niet zo moeilijk te organiseren, een beetje korting op je eigen risico of een beetje fiscale compensatie voor de werkgever wanneer hij je helpt bij je plannen voor een gezondere levensstijl kunnen al een wereld van verschil maken. Hoe simpel kan het zijn.