woensdag 20 januari 2016

Het CBS bericht over stormachtige omzetgroei webverkopen maar vergelijkt appels met peren.

“Pure webwinkels hebben in de eerste 11 maanden van 2015 bijna 17 procent meer omgezet dan in dezelfde periode van 2014. Deze omzetgroei steekt sterk af bij de groei die de totale detailhandel in diezelfde periode realiseerde: amper 1 procent. In aantal blijven de webwinkels ook sterk groeien, terwijl het aantal fysieke winkels juist voortdurend daalt. Nog harder dan bij de pure webwinkels groeit de online omzet bij de zogenaamde multi-channelers, bedrijven die zowel een fysieke winkel hebben als online verkopen. In de eerste 11 maanden van 2015 steeg de omzet hier met bijna een kwart.” Zo opent het persbericht van het gezaghebbende instituut CBS

Misschien moeten we even terug naar de kern. Wat is omzet? Wikipedia zegt in al zijn eenvoud. "omzet is een bedrijfseconomische term die duidt op het totaalbedrag van verkopen van een bedrijf." Omzet is het totaal van alles dat je verkoopt, dat lijkt me een heldere omschrijving. Maar wat nu als je iets verkoopt dat nooit in je bezit is geweest, is het dan wel jouw omzet?

Als je een webshop wilt beginnen heb je geen inkoop nodig je maakt eenvoudigweg gebruik van dropshipping of direct shipping. De fabriek levert het product rechtstreeks aan de klant zonder dat je het ooit gezien hebt. Zo heb je geen inkoop en wordt het product nooit je eigendom. Internet verkopers van eenmansbedrijven tot Bol.com maken hier op grote schaal gebruik van en zo worden er omzet cijfers geproduceerd die niet bestaan. Je bent in zo’n geval immers niet meer dan een externe etalage voor een fabriek in Nederland, Italië, Bulgarije of China. Niets mis mee, je dekt immers je risico’s af en je hoeft geen voorraad te financieren. Maar je kunt het natuurlijk niet meerekenen in de omzet.

Dat dit ten koste gaat van marge is natuurlijk helder het is één van de verklaringen voor de schamele resultaten van de webshops. Zo is het ook niet onwaarschijnlijk dat de afleverkosten, hoewel ze niet bij de klant in rekening worden gebracht, wel onderdeel zijn van de omzet. Ik werd op hier op geattendeerd door Ernest Schaapman. Rekent bol.com de verkoop van mijn tweedehands boek mee in hun omzet? Een boek dat nooit van bol.com is geweest. In veel gevallen is het zelfs onduidelijk of de retouren wel van de omzet worden afgeboekt. In het geval van Zalando die zegt zo'n drie miljard om te zetten waar ongeveer de helft van retour gaat zou dat betekenen dat ze voor minstens zes miljard aan goederen rondpompen.

Het is bellenblazen in het groot en inspelen op de fascinatie voor omzet groei waar de media zo dol op zijn. Het is net als met thuisbezorgt.nl. Er worden geen maaltijden ingekocht alleen bezorgd. De service is de omzet zou ik dan zeggen. Zo kan het dat thuisbezorgt.nl pizza’s meerekent in de omzet zonder er ooit een in bezit te hebben gehad.

Met de fascinatie voor grote getallen zijn we vergeten om vragen te stellen. Wat mij betreft mag iedereen zich natuurlijk rijk rekenen met enorme omzetten. Vooral investeerders zijn er dol op. En natuurlijk zijn er ook winkels die werken met consignatie. De kosten van het starten van een webshop staan echter niet in verhouding tot de verplichtingen die je aan moet gaan wanneer een fysieke winkel start. Je hebt met een fysieke winkel gewoon meer marge nodig om bestaansrecht te hebben. Dan is het werken in consignatie een moeilijk model. Een webshop begin je immers gewoon op je zolderkamer met een website, een internetverbinding en een leverancier die bereid is om direct shipping te realiseren. Geen wonder ook dat er zoveel mensen een gokje wagen.

Dat een vooraanstaand instituut als het CBS meedoet met deze appels met peren vergelijking is natuurlijk wel vreemd. Temeer omdat ze in hun persberichten wel degelijk vergelijkingen maken met de detailhandel en de omzet van fysieke winkels. Voor een fatsoenlijke vergelijking mag je in het geval van dropshipping of direct shipping alleen de omzet van de toegevoegde waarde noteren en dat zal een compleet ander beeld opleveren. Zo kan het zomaar zijn dat die omzetten verdampen als sneeuw voor de zon.

Persberichten van het CBS worden zonder vragen overgenomen door RTL, NOS en andere gezaghebbende papegaaien. Op de sociale media worden ze gedeeld als bewijsvoering voor succes van een branche die steeds vaker alleen maar lucht verplaatst. Hoe de percentages exact liggen weet ik niet. Daar heb je rekeninstituten als het CBS juist voor.

16 opmerkingen :

  1. Fair point. Voor beursgenoteerde onliners als Zalando, Amazon en bol.com gelden duidelijke regels wat wel en geen omzet is, o.a. op het gebied van retouren en marktplaatsen. Andere webshops als Wehkamp en m.n. Coolblue nemen hier meer creativiteit in, om zo een positiever beeld te creeeren (free PR en investeerders die in de rij staan). Zou mooi zijn als dit helder werd benoemd.

    Overigens: volgens jouw definitie van omzet zou ook consigniatie niet mee mogen tellen. Dat betekent o.a. voor veel modezaken dat ze geen omzet draaien. M.i. is omzet alles dat via je winkelwagen (fysiek of online) bij je wordt afgerekend. Wat vervolgens in de boeken staat, is wat je bruto daaraan overhoudt, obv inkoop of alleen transactie fee.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dat klopt. Gelijktrekken geldt voor beide partijen. Toen je alleen fysieke winkels had kon je rekening houden met een gemiddelde. Alle winkels hebben misschien wel een gedeelte in consignatie of vakken die gevuld en beheerd worden door derden. Met de opkomst van de pure players en webshops wordt het belangrijker om te kunnen vergelijken.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Inderdaad winkels werken ook heel veel met consignatie. Maar als bij zowel online als offline op deze wijze wordt gewerkt en omzet dus niet altijd omzet is in de klassieke betekenis. Dan heb je toch bij allebei te maken met deze ruis en kan je dus voor zowel offline als online uitgaan van een bepaald gemiddelde. Toch? Veel offline winkels doen ook gewoon aan inkoop en verkoop.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat winkels dat heel veel doen is een aanname. het komt inderdaad voor. Als je marge moet maken om je huur te voldoen en personeel te betalen dan kun je niet leven op consignatie alleen. Dat gaat ten koste van de marge die bij inkoop en verkoop hoger is. Bij een webshop heb je die kosten niet en kun je altijd starten. Ook zonder investering in voorraad.

      Verwijderen
  4. Inderdaad maar er zitten in al die cijfers veel aannames en veel ruis, dubbeltellingen, overlap en een half beeld. Dat maakt het hele verhaal lastig. Verhouding consignatie is zowel van offline als van online niet duidelijk. Consignatie wordt ook gebruikt voor risicospreiding. Met consignatie heeft retailer geen voorraadverlies en dus lagere marge. Tegelijk zijn er ook gewoon webshops die met voorraad werken. Daar doel ik op dat het in beide sectoren voorkomt, alleen verhoudingen zijn niet bekend. Dus weet je in beide sector niet wat nu 'werkelijke omzet' is en is scheiding van appels en peren dus niet strak.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Consignatie komt maar erg weinig voor in het fysieke winkelkanaal. Drop-shipping is een cht internet concept en wijd verbreid. Beide zijn bruikbare concepten. Je moet het alleen niet bij je omzet tellen. Daarmee zet je mensen op het verkeerde been.

      Verwijderen
  5. had ik nooit zo bij stil gestaan. Maar dit zorgt dus ook voor dubbeltellingen. De snackbar en thuisbezorgd rekenen beide mijn patatje als omzet.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Klopt. Maar ik vermoed dat die dubbeltelling er niet is bij de BTW aangifte alleen optisch naar de buitenwereld.

      Verwijderen
  6. Kleine nuance hierin: bij consignatie is er minder (geen) risico op stilstaande voorraad, daarom kan je met minder marge misschien toch meer overhouden.
    Daarbij zie je juist dat webwinkels steeds meer op voorraad nemen om maar aan de 24u propositie te kunnen voldoen, en zekerheid te hebben dat bestellingen daadwerkelijk (op tijd) kunnen worden uitgeleverd. Bij dropshipping ben je afhankelijk van de betrouwbaarheid van de feed en van de leverancier en is er bovendien kans dat het artikel net op hetzelfde moment via een concurrent is verkocht.
    Online en offline komen ook zo steeds meer naar elkaar toe.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Consignatie komt in het fysieke winkelkanaal maar erg weinig voor. Drop-shipping daarentegen is een echt wijd verbereid en logisch internetconcept. Ik vind dropshipping prima, het enige punt dat ik probeer te maken is dat het gewoon niet als omzet gerekend kan worden.Net als die boeken die niet van jou zijn of die pizza's die je niet ingekocht hebt. Bij een een project als thuisbezorgt.nl gaat het er om of je een omzet rapporteert van honderd miljoen of vijf miljoen. Dat zijn nogal verschillen.

      Verwijderen
    2. Ik ben dropshipping toch niet met je eens. De rechten en plichten liggen nog altijd bij de winkelier; de consument gaat de juridische transactie aan met de winkel waar hij afrekent. De winkel bepaalt ook de prijs voor het product. Dat het door een dropshipper wordt geleverd, maakt de rechtspositie niet anders. Daarmee is het wat mij betreft gewoon omzet die je mag boeken. Ik denk dat de belastingdienst daar ook zo over denkt.
      Bij marktplaatsen als Thuisbezorgd.nl, Uber, e.d. is dat anders: er wordt belasting betaald over de transactie fee, niet over de totale "omzet", aangezien die bij de restaurants e.d. ligt. De omzet van Thuisbezorgd is dan idd een stuk lager.
      Zolang bij de publicatie van de cijfers wordt gesproken over kassa-omzet en daadwerkelijke omzet, is er niet zoveel aan de hand. Datzelfde geldt voor retouren etc.: wees transparant en publiceer wat er daadwerkelijk overblijft (zoals beursgenoteerde bedrijven reeds verplicht zijn te doen).
      Nadeel is dat je nergens toe verplicht bent als je niet beursgenoteerd bent en dus kan goochelen met cijfers.

      Verwijderen
  7. Je mag van mij alles boeken. Het heeft niets met rechtsposities te maken maar alles met een betaling voor inkoop. Die is er niet. Je verkoopt het ook niet. Webshops met drop-shipping bemiddelen bij de verkoop van producten van derden en ontvangen daar een provisie voor. Een webshop met systeem is defacto een soort agent. De provisie is de omzet. Prima systeem.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Als je het zo stelt moet je om de ware impact in beeld te brengen dus niet kijken naar omzet maar naar toegevoegde waarde; het deel dat de retailer (online en offline) overhoud door zijn doorverkoop tussen producent en consument. Bij drop-shipping is dat dan de provisie. Bij klassieke retailer is dat de marge die hij rekent tussen inkoop en verkoop. Dan heb je appels met appels. Maar als je dan terug gaat naar de omzetberekening is deze voor de offline retail in praktijk dus heel hoog, omdat hier ook allerlei kosten van inkoop verkoop en tussen marges inzitten. Bij dropshipping is dit veel lager omdat hier allerlei tussen schakels worden uitgeschakeld.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

      Verwijderen
    2. Toegevoegde waarde alleen als uitgangspunt om te vergelijken is de meest zuivere vorm van het berekenen wat je precies doet. Het vergelijken van omzetten als instrument om te vertellen of iets goed of slecht gaat is minder zinvol. Bij fysieke winkels en webshops spelen nog meer zaken. Het verschil of je uit eigen voorraad verkoopt of bemiddeld bij de verkoop uit de voorraad van een ander bedrijf is wezenlijk.

      De dropshipper produceert in veel gevallen het product, houdt zijn product op voorraad, neemt risico, financiert zijn proces, bepaalt de prijs van zijn product, levert zijn product af bij de eindklant en geeft garanties op zijn product af. De dropshipper brengt voor die transactie bovenop zijn kosten inclusief winstopslag ook nog eens een drop-ship-fee in rekening. In een financiële administratie is het gebruikelijk dat een verkoop pas wordt ingeboekt als er een verwisseling van eigendom plaats vindt. Dat is hier niet het geval. De eigendomsverwisseling vindt alleen plaats tussen dropshipper en de eindklant. Volgens die regel verkoopt de webwinkelier die gebruik maakt van dropshipping eigenlijk niets het product is nooit zijn eigendom geweest. Hij bemiddeld en brengt daarvoor een opslag in rekening. Daarmee voldoet zo’n transactie in mijn ogen aan alle voorwaarden om als omzet alleen toegerekend te worden aan de dropshipper en niet aan de bemiddelaar. Omdat er geen voorraad risico’s zijn en er voor de opstart geen kapitaal is vereist ben je voor 15 euro in de maand al eigenaar van een winkel waarin wel honderd of meer producten kunnen staan. Dropshipping is daarmee een prima model voor starters. Mede daarom beginnen zoals het CBS aangeeft zoveel mensen ook een webshop.

      In de kern is een ondernemer met een fysieke winkel een handelshuis dat beschikt over alle instrumenten om marge te maken. Van personeel tot voorraadbeheer, van inkoop, prijsbeleid tot service. Het enige wat een winkelier niet voor zijn rekening neemt is de productie. Een fysieke winkelier neemt daarbij korte en lange termijn risico’s die zich kunnen vertalen in grotere marges. De twee grootheden risico en marge liggen altijd dicht bij elkaar. Nog afgezien van de omzet zijn het waarschijnlijk compleet verschillende businessmodellen die je misschien wel helemaal niet met elkaar moet willen vergelijken.

      In het geval van partijen als thuisbezorgt.nl en andere thuisbezorgers, waar al snel omzetten worden geclaimd van meer dan honderd miljoen euro, ligt het misschien nog scherper. Het is als een koerier die de waarde van de vervoerde pakketjes meeneemt in zijn omzet. Je zou de prijs van een pizza niet moeten willen meerekenen in je omzet als je dienst bezorgen is. Het kan, het mag en het gebeurt, maar het is onjuist. Het zet de buitenwacht die zich vergaapt aan snel groeiende omzetten op het verkeerde been. Er worden omzetten ingeboekt van producten die je nooit verkocht hebt omdat ze eenvoudigweg nooit je eigendom zijn geweest. Op deze manier is er sprake van een dubbeltelling in omzet die niets toevoegt en in het geval van het magische internet opzettelijk een vertekend economisch beeld geeft van de werkelijkheid. Een werkelijkheid waar juist een gezaghebbend instituut als het CBS duiding zou moeten geven in het verschil tussen appels en peren.

      Verwijderen
  9. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen