Het geschreven woord vormt slechts een afspiegeling van de werkelijkheid zoals wij die kennen

Tijdens mijn vakantie las ik het boek “ Aan de rand van de wereld, hoe de Noordzee ons vormde”, eerlijk gezegd vind ik een vakantie wat meer een periode voor het lezen van “niets aan de hand boeken” maar als afwisseling neem ik wat boeken mee waar je iets van kunt opsteken, zodat je even een reset hebt. Boeken die ons handelen in een wat historisch perspectief zetten hebben daarbij mijn voorkeur. Hoe de Noordzee ons vormde is zo’n boek. Het idee achter het boek is om nu niet eens het christendom of alle zuidelijke oorlogen aan de basis te zetten van onze cultuurgeschiedenis. In plaats daarvan stelt de historicus Michael Pye de Noordzee centraal. In een beetje een taai boek maakt hij duidelijk wat er in de middeleeuwen veranderde en hoe juist daar de basis gelegd werd voor ons denken en doen van vandaag.

Zijn invalshoek is het idee dat veel van wat we kennen is gebaseerd op teksten. Hij maakt daarbij de volgende kanttekening; “documenten raken verloren, verbranden of vergaan. Het historische archief is per definitie onvolledig. Documenten blijven het best behouden als een oud instituut ze nodig heeft, een gebouw duizend jaar of meer kan blijven bestaan zoals een kathedraal. Een brief over de aangeplant van gewassen of de koop van hemden zal wellicht verloren gaan net als liefdesbrieven of oude rechtbankverslagen, maar een pachtcontract voor land in het bezit van de kerk zal waarschijnlijk bewaard blijven. Alleen bepaalde feiten worden opgetekend. Ze vermelden niet wat iedereen al wist. Zelfs gezaghebbende historische verhalen gebaseerd op alle eerdere geschiedschrijving, kan men het beste als niet meer dan een aanwijzing beschouwen”. Het geschreven woord vormt naar zijn mening slechts een afspiegeling van de werkelijkheid zoals wij die kennen dat is zijn punt. 

Hoe de Noordzee ons vormde is meer gebaseerd op wat archeologie ons vertelt aangevuld met wat we al wisten, met die gegevens creëert Pye een nieuwe werkelijkheid. Hij geeft nieuwe invalshoeken op verhalen waarvan we lang dachten dat ze zondermeer de waarheid waren, alleen omdat ze opgeschreven waren. In het hoofdstuk “het neerleggen van de wet” gaat de schrijver dieper in op het gewicht van het geschreven woord. Hoewel veel meer mensen in de middeleeuwen konden lezen dan werd aangenomen waren er maar weinig mensen die konden schrijven. Het geschreven woord had alleen al daarom ongekende kracht en schrijven was kostbaar, een opgeschreven verhaal was zonder enige twijfel waar.

Dat zette me aan het denken. Nog geen vijfentwintig jaar geleden had het geschreven woord magische kracht. Wat in de krant stond was waar. Schrijven was voorbehouden aan weinigen. Het internet heeft ervoor gezorgd dat het geschreven woord en de verspreiding ervan populairder is dan ooit. Iedereen die letters achter elkaar kan krijgen is nu in staat om te schrijven en te publiceren. Met de komst van Twitter en Facebook zijn honderden miljoenen mensen aan het schrijven geslagen. Dankzij Twitter hoef je niet meer dan een tekst van 140 karakters te beheersen. Het populair maken van het schrijven heeft misschien wel een onbedoeld neven effect. Zoals met alles dat onbeperkt beschikbaar is, verdwijnt de kracht. Het is weliswaar slechts een vakantiebespiegeling, maar voor de contentmarketeers onder ons misschien iets om rekening mee te houden.