De nabeschouwingen.

We zijn nog maar amper bekomen van de Corona maatregelen waardoor er meer dan 200.000 bedrijven nog steeds op zoek zijn naar de nooduitgang. 200.000 bedrijven die om uiteenlopende redenen niet in staat blijken om de vorderingen terug te betalen aan Den Haag. Het mag in ieder geval de Prinsjesdagpret niet drukken. In een onderzoek dat niet geheel toevalligerwijs op Prinsjesdag gepubliceerd werd, laat Nederland weten dat de welvaart eerlijker verdeeld moet worden. Kiezers van alle partijen zijn het erover eens zo lees ik.

De meerderheid is het er volgens klassiek oud Hollandsche traditie ook over eens dat ze daar niet zelf voor op moeten draaien. Nee dat moeten de bedrijven doen. De belastingen moeten omhoog zo kunnen we lezen in een IPSOS onderzoek dat de NOS publiceerde. Niet alleen bedrijven moeten meer belasting betalen nee ook de ‘rijken’ moeten hoger worden aangeslagen en ja natuurlijk moet ook vermogen extra belast worden. Vermogen dat is opgebouwd door er belasting over te betalen. En voordat je schamper begint te lachen bedenk dan dat de overwaarde van jouw huis die elk jaar groeit omdat je netjes aflost en al je centen in verduurzaming stopt vroeger of later ook gewoon aan de beurt komt. Of je spaarcenten. Waarom? Omdat het kan.

Nu riep dat wat vragen op. De Nederlanders die het aardig voor elkaar hebben. Zeg maar alle Nederlanders die een beetje rond kunnen komen van hun inkomen behoren gezamenlijk tot de vijf procent rijksten van de hele planeet. Eigenlijk horen alle Nederlanders bij die vijf procent want zelf de laagste inkomens behoren op wereldschaal tot de rijken maar goed als je aan het eind van de maand tekort komt heb je geen bal aan die wijsheid.

De meerderheid van de Nederlanders zien het heffen van extra belastingen kennelijk als het middel om de welvaart eerlijker te verdelen. Waarom is onduidelijk. De afgelopen jaren hebben we wel kunnen zien dat het ambtenarenapparaat na de financiele sector de best betaalde beroepsgroep van Nederland is geworden, zo schreef Maarten Schinkel juni dit jaar in NRC. Bepaald niet niks. En ja toen we thuis moesten werken stond de overheid onmiddelijk klaar met goudgerande vergoedingen en bijdragen om thuis een werkplek in te richten. Ja daar gaan de belastingopbrengsten ook naar toe. 

Natuurlijk is die redenatie wat makkelijk. Maar niet minder makkelijk als het idee dat extra belastingen vanzelf bij mensen terecht komen die het hardst nodig hebben. Afgelopen jaren werd tachtig miljard in verschillende fondsen gestopt. Armoedebestrijding werd een sluitpost. Nee ik geloof eerder dat mensen vragen om extra belastingen zodat het welvarende deel van de natie wat minder welvarend wordt. Zodat die vervelende buurman niet meer in een grotere auto rijdt. Met het beter verdelen van de welvaart heeft het weinig te maken. Niets nieuws. Je kop boven het maaiveld steken is in Nederland nooit populair geweest. 

Zo bezien is rijk zijn in Nederland vooral wat arbitrair. Want als je door een ander venster naar Nederland kijkt is de laag rijken in Nederland zo’n zeventig tot tachtig procent dik. Maar goed die rijken rekenen zichzelf niet rijk nee want die wijzen naar de bedrijven waar ze overigens zelf werken en volgend jaar weer op de stoep staan voor een inflatie correctie, maar dat terzijde. Nee bedrijven die zijn pas echt zijn rijk.

Wie zijn dat, die bedrijven die meer belasting moeten betalen? Er zijn in totaal iets van 1,6 miljoen eenmanszaken, 357 duizend bedrijven met 2 tot 10 werknemers, 56.000 bedrijven met 10 tot 50 werknemers, 12.000 bedrijven met 50 tot 250 werknemers en 3.400 bedrijven met minimaal 250 werknemers. Peildatum 7 feb 2022. En dan hebben we nog de multinationals, zo’n twee procent van alle bedrijven in Nederland mag zich multinational rekenen. Als Nederlanders het over bedrijven hebben die meer moeten betalen is dit dus ongeveer het landschap.

Waar staan we dan ergens, wat betaal je dan zoal? Nou ja als werkende Nederlander ben je van je veertig werkzame jaren grofweg tussen de tien en twintig jaar volledig aan het werk voor de overheid. Al die jaren verdien je eigenlijk niets. De wat hogere inkomens werken zo’n beetje de helft van hun werkzame leven volledig in dienst van de overheid. Ja inderdaad de helft. Heb je een bedrijf en verdien je een paar centen dan werkt dat bedrijf pak ‘m beet tien jaar lang dag in dag uit volledig voor de kassa van de overheid.

Maar volgens de stuurlui die vanaf de wal het schip op koers proberen te houden is dat nog niet voldoende. Je kan eigenlijk van alles stellen maar niemand weet precies wanneer het wel voldoende is. De huidige grenzen worden in al zijn eenvoud bepaald door tekorten. Komt de overheid tekort omdat ze de boel verprutsen dan moet er meer belasting geheven worden. En als je de publieke opinie wat volgt is daar voldoende draagvlak voor zolang je maar van de eigen portemonnee afblijft.

Even op hoofdlijn door de huidige ploeg zijn er drie omvangrijke fondsen verzonnen, een voor de groei, een voor stikstof en een voor klimaat, samen ruwweg tachtig miljard. Tachtig miljard zonder concrete doelen, zonder concrete bestemmingen. Een hamerstuk. En zo kan het dat om een schamele twee miljard euro bij elkaar te prutsen om de armoede te bestrijden er van alle kanten geschraapt en geschoven moet worden om dekking te vinden. Priorteiten zeg maar. Kom je dan nog tekort dan pak je de zelfstandigen wat harder aan en hef je wat extra belasting zodat de begroting weer in balans. Boekhouden iedereen kan het. Zo lijkt het.

Ben je zelfstandig ondernemer en drijf je een aardige zaak dan draag je best aardig bij aan het welzijn van de overheid. Zit je in het toptarief dan gaat grofweg de helft van je werkzame leven naar de fiscus en over een tijdspanne van een jaar of tien verdwijnt alle winst die je bedrijf maakt in de kassa van Den Haag. Nog even los van de premies die je bijdraagt, de lokale belastingen en de BTW en dingen die ik nu even vergeet.* 

Voor de overheid is er dan ook nog de prettige bijkomstigheid dat je geheel voor eigen rekening en risico werkt. Loopt de zaak goed dan vul je de kassa van Den Haag. Kom je in de problemen dan is er geen vangnet. Nul verplichtingen voor DenHaag nou ja wat bijstand als geluk hebt, dat is lekker werken.

Waarbij de werkenden zonder enig risico te lopen kunnen rekenen op een uitkering, allerlei vormen van verlof, opleidingen en een transitievergoeding daar staat de ondernemer voor een dichte deur. Niet alleen een dichte deur maar ook de hoon van de omgeving die luid joelend “zie je wel ik wist wel dat je er niks van kon” scanderend die deur dicht houdt. Zo kan 20 jaar werken voor jezelf en de overheid resulteren in een directe gang naar de bijstand met volledig lege handen. Geen mens die daar een punt van maakt. Heb je een bedrijf dan ben je verdacht, je draagt in ieder geval te weinig bij. Dat is de politieke werkelijkheid van vandaag.

Zo las ik in het FD dat de staatssecretaris het aandeel winst dat zelfstandige ondernemers mogen aftrekken, van 14% naar 12,7% gaat. De krant schrijft dat dit de overheid 180 miljoen oplevert. Ik zou zeggen dat het de ondernemers 180 miljoen kost. Het is allemaal nodig omdat de eerder begrote fiscale opbrengsten van multinationals tegenvallen. Inderdaad ja ondernemers mogen dit gat dichtlopen. En ja dat zijn de mensen die voor eigen rekening en risico de kolen uit het vuur halen.  En waarom val ik daarover want die 180 miljoen is immers kleingeld. Precies daarom. Het zijn kleine aanpassingen waar niemand zicht tegen kan verweren. Tijdens de wedstrijd zet de staatsecretaris de doelpalen steeds een stukje verder uit elkaar. Niemand die er iets aan kan doen.

Het staat ook in schril contrast met multinationale techbedrijven die in Nederland een schitterend wingewest zien volgens de oud Hollands koloniale begrippen. Je maakt gebruik van de infrastructuur en de aanwezige rijkdom maar de miljarden winst verhuizen sinds jaar en dag naar de Bahama’s en wat doet de staatsecretaris, inderdaad geen bal. Gewoon nog wat extra winst van het MKB afromen omdat niemand er iets tegen doet.  

Het zijn allemaal details. Maar als ik de nabeschouwingen wat op een afstand volg gaat het plots over bestaanszekerheid. Maar geloof me die bestaanszekerheid is niet weggelegd voor zelfstandige ondernemers. Daar is geen oog voor. Die koe moet langzaam maar zeker leeggetrokken worden. 

 *Het zijn inderdaad los uit de pols berekeningen.