zondag 5 juni 2016

De groei van internet retailer Bol.com is spectaculair maar kloppen de cijfers wel?

Artikelen van landelijke nieuwsmedia worden meer serieus genomen dan die van een blogger ergens uit Leeuwarden. Begrijpelijk. Er wordt immers van alles geroepen en meestal waait het gewoon over. Soms ook niet. Zo ook mijn artikel over Bol.com dat onderdeel werd van een artikel van EenVandaag.

Eenmaal onder die aandacht vond de topman van Bol.com Daniel Ropers het belangrijk genoeg om te reageren. Sterker hij stond erop dat zijn reactie bij het artikel werd geplaatst. Nadat de reactie van Ropers was geplaatst belde de redactie van EenVandaag mij om een reactie. Die volgorde leek mij niet helemaal juist maar zo gaan die dingen.

“Daniel Ropers, sinds 2000 algemeen directeur van Bol.com, moet lachen als hij de bewering van Tadek Solarz leest. “Bol.com heeft in de allereerste jaren van zijn bestaan, eind jaren ‘90, inderdaad verlies geleden, er is toen in totaal zo’n 15 miljoen euro verlies geleden. Daarnaast hebben we nog voor zo’n 30 miljoen bijgedragen aan de kosten van het hoofdkantoor van de toenmalige eigenaar. Sinds medio 2003 is Bol.com een winstgevende onderneming.

In 2012 is Bol.com door Ahold overgenomen, en heeft Bol.com bijgedragen aan de winst van het concern.” Ropers wijst er op dat eind 2014 een versneld investeringsprogramma van bij elkaar 60 miljoen euro voor de komende jaren is afgekondigd, om de winkel nog sneller te verbreden. ,,Dat heeft tot een klein verlies in 2015 geleid. Waar de mening van de heer Solarz op gebaseerd is, blijft gissen. Zeker als blijkt dat hij er ruim een miljard euro naast zit in zijn inschatting’.

Hoewel ik in het artikel vermeld welke bronnen ik gebruik is het voor de topman van Bol.com nog steeds gissen. Volgens Ropers maakt Bol.com sinds 2003 winst. Dat niet alleen hij stelt onomwonden dat Bol.com bijdraagt aan het resultaat van Ahold. Misschien kan Ropers dat met terugwerkende kracht doorgeven aan de vereniging van effecten bezitters. Die vertelden het volgende.

“De VEB vindt het ‘opvallend dat Bol.com over heel 2012 een negatief effect had op Ahold, omdat bij de aankondiging van de overname werd gezegd dat Bol.com ‘vanaf dag één’ bij zou dragen aan de winst per aandeel" Dat roept de vraag op of de veelgeprezen overname van Bol.com nou zo’n goede zet was. 5 maart 2013 bron boekblad”.

En als hij dan toch bezig is met het uitleggen aan de VEB dat Bol.com op dit moment een winstgevende onderneming is, kan er ook nog wel een telefoontje uit naar het hoofdkantoor van Ahold waar die boodschap ook nog niet helemaal is geland.

Over de winst van Bol.com schrijft het Financiële Dagblad;Ahold gaf in 2014 tijdens een presentatie voor analisten aan dat Bol.com vanaf 2017 winstgevend zou worden. Maar Carr hint er nu al op dat dat misschien niet het geval zal zijn. ‘We komen dan op een punt dat we opnieuw moeten beslissen of we gaan voor winstgevendheid of verdere groei. En we zien nog grote groeimogelijkheden voor Bol.com.”

Kort en goed, Ahold weet nog niet wanneer en waarschijnlijk ook niet of Bol.com gaat bijdragen aan de winst. Dat zoiets in de toekomst ooit gaat gebeuren kan je natuurlijk ook niet uitsluiten. Of die verwachte winst groot genoeg zal blijken om de enorme investeringen te rechtvaardigen is niet bekend.

Het verhaal van Bol.com is een opeenstapeling van aanschafkosten, investeringen en verliesfinanciering. In een artikel in Twinkle beschrijft topman van Breukhoven dat hij naar de boeken van Bol.com had gekeken. Naar zijn zeggen zat er toen al een verlies in van 120 miljoen DM, daar kwam later, naar zijn zeggen, nog eens 60 miljoen euro bij. Of dat inclusief de 45 miljoen euro is die Ropers nu zelf beschrijft is niet helder. In 2002 maakt Bol nog een verlies van 39 miljoen euro. “BOL posted a loss of €39 million ($38.3 million) last year on sales of €100 million. 3 september 2002 bron Worldbusiness.

Natuurlijk kan het vanaf 2003 tot 2012 allemaal goed zijn gegaan. Het online verkopen van boeken is in Nederland dankzij de vaste boekenprijs best interessant. Maar op dat moment stond Bol in het meest gunstige geval al wel 150 miljoen in de min, dat moet je wel terugverdienen.

Ahold stopt inclusief aankoopsom alleen al minimaal 500 miljoen in Bol.com. Je kunt dat een investering noemen. Je kunt ook zeggen dat het speculatie is, misschien wel verbrande euro's die beter hadden kunnen worden geïnvesteerd in de wel goed renderende winkels. 


Ahold investeert in de spectaculaire groei van Bol.com. Een groei die ervoor zou moeten zorgen dat de investeringen in de toekomst terug kunnen worden verdiend. Een idee waar je best vraagtekens bij mag stellen. In Nederland zou volgens Carr misschien wel niet voldoende plaats zijn voor meerdere aanbieders.

"Ahold wil snel groeien om de deur dicht te gooien voor mogelijke concurrenten". Aldus Financiële eindbaas Jeff Carr in het Financieel Dagblad 


Het internet maakt het voor toetreders zoals bijvoorbeeld Alibaba en Amazon erg gemakkelijk om in Nederland de strijd aan te binden. Een mogelijke rol voor Google of WhatsApp moet op dit vlak ook nog niet worden weggepoetst. Eerlijk gezegd lijkt me die concurrentie gezien de middelen waar Coolblue of Bol over kunnen beschikken op voorhand al kansloos. 

We hebben allemaal gezien wat Facebook deed met het in Nederland zeer marktdominante Hyves. Weggevaagd in een oogopslag. Marktaandeel op het internet betekent helemaal niets, bovendien moet je afvragen van welke markt je eigenlijk een aandeel hebt.

Je kunt wel hard willen groeien maar dat betekent nog niet dat je daarmee de concurrentie uitschakelt. Juist op dat punt is het internet immers onverbiddelijk. Misschien is je toekomstige concurrent wel Uber of Tesla wie zal het zeggen.

Carr zegt hard te willen groeien om de concurrentie voor te blijven en tovert misschien wel daarom mooie getallen uit zijn hoge hoed. Maar kloppen die cijfers wel? Het zou ook op dat punt misschien helpen als Ropers of Carr een wat nadere toelichting zou geven op die groeicijfers zodat we naar de achtergrond en de juistheid van die getallen in ieder geval niet hoeven te gissen.

"Bol groeit volgens Jeff Carr met 30% per jaar en is daarmee de sterkste groeier van de drie onlinewinkels uit de Aholdstal. Bron Financieel Dagblad".

Als Ropers of Carr toch openheid van zaken geven kan hij misschien ook even toelichten of Bol.com de omzet van de verkochte goederen van derden meeneemt in de totale omzet. In 2014 was dat immers al 16 procent van de omzet zo’n honderd miljoen en werd voorspeld dat het percentage in 2015 al 20% zou zijn. 


Inmiddels kan de omzet derden wel het belangrijkste bestanddeel zijn van de spectaculaire omzetgroei.

Als je een product van een derde verkoopt mag je wel de provisie tot omzet rekenen maar nooit, onder geen enkele conditie, de waarde van de totale transactie. Je hebt het product immers nooit in je bezit gehad. 


Je kunt zoiets natuurlijk ook gewoon even aan Ahold vragen. @stassnl vroeg het aan Ahold investor relations en kreeg daarop het volgende antwoord: 

In de net sales van Ahold zit de omzet van derde partijen niet, alleen de commissie die we ontvangen over deze verkopen. Echter indien we praten over net consumer sales dan wel”.

Dat laatste klinkt natuurlijk niet best. Je kunt geen omzet opschrijven over verkoop van artikelen die nooit in je bezit zijn geweest. Voor zover mij bekend spreekt Bol.com gewoon over consumer sales. 


Natuurlijk weet ik dat niet zeker maar afgaand op hetgeen wordt gepubliceerd en wat Ahold zelf zegt lijkt het erop dat de omzet cijfers die Bol.com presenteert gemanipuleerd zijn. Ahold heeft ervaring met het meetellen van niet bestaande omzetten. Voor topbestuurder Cees van der Hoeven betekende het destijds de ondergang. 

In het jaarverslag zegt Topman Dick Boer over de Bol.com omzet het volgende: Onze online-resultaten waren ook sterk. De consumentenomzet internetverkopen kwam in het vierde kwartaal bijna 30% hoger uit. Bol.com handhaafde zijn positie als de nummer 1 online retailbestemming van Nederland en kende een bijzonder sterke decembermaand.

Daar staat het toch vrij helder, consumentenomzet en consumentenomzet is volgens Ahold's investor relations omzet inclusief omzet van derde partijen. Niet bestaande omzet dus
. De gemiddelde provisie die Bol.com rekent is ca.15% dat zou betekenen dat in het meest ongunstige geval de net.sales 85% lager liggen dan de consumer sales. Dus in plaats voor elke 100 miljoen groei slechts 15 miljoen groei. 


Als zoiets waar zou zijn klopt die 30% groei zoals Carr die beschrijft bij lange na niet.

Voor alle duidelijkheid. Ik heb respect voor de prestatie van Ropers en zijn team Zij creëerden uit het niets een onderneming waar veel mensen waarschijnlijk met plezier werken. Als onderdeel van Ahold liggen de zaken wel iets anders dan bij een private onderneming waar volop wordt gerommeld met cijfers. 


Bij een beursgenoteerde onderneming werk je met geld dat de aandeelhouders je toevertrouwen. Dan kan en mag je niet anders dan transparant zijn. Misschien dat Ropers dan het lachen wel vergaat. 

Als je tot hier hebt gelezen ben je ook geïnteresseerd in deze artikelen;
-Dat investeerders nog steeds geld storten in bodemloze online retail putten is verbazingwekkend.
-Heeft internet retailer bol.com wel een verdienmodel?

6 opmerkingen :

  1. Het blijft onvoorstelbaar dat je omzetcijfers zo dubbelzinnig kunt presenteren. Ahold zou hier toch onprettige herinneringen aan moeten hebben (ICA omzetcijfers). Hier ligt toch een taak voor de accoutantswereld om tot een duidelijke en transparante verslaglegging te komen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Tadek,
    Ik heb bewondering voor de manier waarop je je vastbijt in dit dossier.
    Maar één opmerking: een overnamesom mag je alleen maar als kosten beschouwen als er geen sprake is van continuïteit en toekomstperspectief.
    Greetz Gerrit

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Gerrit, dank voor je reactie,

      Wat je zegt klopt. Onder normale omstandigheden is een bedrijf dat vijf jaar nadat je het hebt overgenomen nog geen winst maakt waardeloos. Een verlieslatend bedrijf heeft geen toekomst en geen continuïteit. Als er meer geld uitgaat dan er in komt houdt het nu eenmaal ergens op. Je betaalde in dat geval 350 miljoen voor een bleeder. Natuurlijk roept Ahold dat ze met één druk op een knop het bedrijf winstgevend kunnen maken.

      Waarom zou een schaal van 1.2 miljard wel winstgevend zijn en een schaal van 820 miljoen niet? Met alle respect is ook een omzet van 2 miljard ook op de totale retail omzet in Nederland nog steeds een verwaarloosbaar marktaandeel. Het is fantasie.

      Als je dit scenario loslaat op de winkels van Ahold komen ze niet met een verhaal dat Ahold verlies onder de streep accepteert omdat ze willen groeien in Amerika of Azië. In zo’n geval zou de beurskoers van Ahold onmiddellijk verdampen. Je koopt een bedrijf eenmaal niet om verlies te maken. Kennelijk is zoiets in het land van het internet geaccepteerd.

      De overnamesom die Ahold betaalde bestond naar alle waarschijnlijkheid volledig uit goodwill. Maak je verlies dan moet je in één keer afboeken, of in ieder geval een groot gedeelte. De aankoop vertegenwoordigde in dat geval immers niet de waarde die ervoor werd betaald.

      Aan de andere kant kun je proberen aannemelijk te maken dat een aankoopsom wel de juiste was. In dat geval kan je rustig afschrijven over een periode van 5 of tien jaar. Wegsmeren. Dat mag wanneer je bijvoorbeeld enorme groei kunt laten zien en aannemelijk kunt maken dat je wel winst gaat maken. Het verhaal van Bol.com. Groei wordt over het algemeen positief gewaardeerd en geeft perspectief op winst, dat is het verhaal. Juist bij die groei cijfers zet ik mijn twijfels.

      Verwijderen
  3. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Beste Tadek, mooie analyse!

    Als relatieve insider kan ik je 2 dingen over bol.com vertellen.

    1. Daniel Ropers heeft bol.com niet bedacht en niet opgericht (zoals in steeds meer Nederlandse media wordt gezegd) en zijn "visie dat de toekomst van het winkelen op internet lag", was bij de oprichting van bol.com verre van origineel.

    Bol.com is bedacht door Bertelsmann, dat zich bedreigd voelde door de opmars van Amazon. Na een mislukte poging in 1998 om de Europese tak van Amazon op te richten, waarbij ook een afspraak met CEO Jeff Bezos van Amazon op niets uitliep, besloten ze uit rancune bol op te richten. Bol staat voor Bertelsmann Online. Je kunt het terugvinden in de biografie One Click: Jeff Bezos and the rise of Amazon.

    Bertelsmann en een paar investeerders hebben bol gefinancierd en daarmee groot gemaakt. Ropers was alleen een van de eerste medewerkers, die aanbleef toen de andere vertrokken. Verder heeft bol alleen maar meegelift op de groei van e-commerce. Op het moment dat de gemiddelde boekhandel er geen geld voor had, omdat een normaal bedrijf winst moet maken, beschikte bol over het geld van Bertelsmann. Dat was bereid jarenlang verliezen te lijden voor bol.

    2. Bol heeft idd nog altijd geen verdienmodel. Ze spiegelen zich nog steeds in alles aan Amazon en dat gaat zo ver dat zelfs de uitleg die ze aan hun financiële resultaten geven, één op één gekopieerd is van Amazon.

    Dus als Jeff Carr zegt dat bol nog dit jaar winstgevend kan zijn, is dat letterlijk overgenomen uit de presentaties van de CFO van Amazon.

    Het verschil is dat als Amazon zegt dat ze winstgevend kunnen worden wanneer ze dat willen, dan kunnen ze dat ook. Bol.com kan dat niet en moet de buitenwereld zand in de ogen blijven strooien door zogenaamd te kiezen voor omzetgroei. Het is een farce.





    BeantwoordenVerwijderen